SMC Nederland werkt samen met scholen om techniek een gezicht te geven
Werk is er genoeg voor mensen met een bètatechnische opleiding. En goed betaald ook. Hoe komt het dan dat havo- en vwo-leerlingen met de talenten voor een N-profiel of bètatechnisch profiel toch zo twijfelen? Eén van de uitkomsten van het Jet-Net onderzoek: ‘Techniektwijfels rondom keuzemomenten op havo en vwo’ is dat ‘techniek’ nog vaak te abstract is voor leerlingen. Niet alleen het onderwijs, maar ook het bedrijfsleven zal zich nog meer moeten inzetten om techniek voor leerlingen tastbaar te maken. Bert Bak is accountmanager Onderwijs bij SMC Nederland, de Nederlandse tak van de wereldmarktleider in pneumatiek en één van de bedrijven die deze opdracht heel serieus neemt.
Van oefenbord tot minifabriek
Techniek: wat kan je ermee, welke banen horen erbij en hoe leuk is het? Vaak kennen jongeren alleen een paar algemeen bekende beroepen, en die spreken lang niet iedereen aan. SMC is de wereldmarktleider op het gebied van pneumatische automatiseringsoplossingen voor de industrie. Het bedrijf hecht veel waarde aan de connectie met het onderwijs. Bert Bak erkent dat het ook een hele praktische vorm van eigenbelang heeft: ‘In het technisch beroepsonderwijs, zowel in het VMBO, MBO, HBO als bij de technische universiteiten zijn pneumatiek en mechatronica technieken die aan bod komen. Het is dan ook het mooist als docenten en studenten daar met onze onderdelen werken. Dat varieert van een eenvoudige oefenbord tot complete minifabrieken die producten assembleren. Die naamsbekendheid is van groot belang voor ons. Wat je in zo’n technische opleiding leert blijft hangen en de leerlingen en studenten van nu zijn de gebruikers en beslissers van de toekomst.’
“Als je vertelt dat ze zonder onze techniek naar hun mobieltje kunnen fluiten, beginnen ze te begrijpen wat wij doen”.
SMC traint docenten
Tegelijkertijd ervaart SMC het simpelweg als hun verantwoordelijkheid om kennis over te brengen in hun tak van techniek. Docenten komen bij SMC over de vloer om opgefrist te worden, SMC heeft er zelfs een eigen docent voor in huis. Denk aan de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van mechatronica, een technisch vakgebied waarbij werktuigbouwkunde, elektrotechniek, meet- en regeltechniek en besturingstechniek samenkomen.
Maatschappelijk belang
Mensen werven is niet de belangrijkste drijfveer voor Bert Bak: ‘We hebben hier in Nederland vooral sales-engineers. Zij komen bij onze klanten over de vloer, met name machinebouwers en eindgebruikers. Daarnaast hebben we ook een groep engineers, hbo opgeleide techneuten. Als er een vacature is, is het wel fijn als ze ons in het MBO en op de hogeschool al weten te vinden. En al hebben we misschien zelf die werknemers niet massaal nodig, het is ook in ons belang dat andere bedrijven genoeg mensen in dienst hebben die met onze techniek kunnen werken. Als je in Nederland vandaag de pneumatiek zou verbieden, ligt er over een paar dagen niets meer in de supermarkt. Dan heb ik het alleen nog maar over de voedings- en verpakkingsindustrie. Overal, in alle sectoren wordt pneumatiek gebruikt. Dus indirect is het wel degelijk van belang voor ons. Maar wij zien het vooral als onze taak om ons steentje bij te dragen aan het vergroten van de interesse bij jongeren voor techniek. Dat is eigenlijk gewoon een algemeen maatschappelijk belang.’
Een belangrijke les uit het Jet-Net onderzoek is dat twijfelaars aangeven dat ze meer loopbaanoriëntatie en -begeleiding nodig hebben. Profielkiezers hebben behoefte aan beeldverbreding: wat is er allemaal te doen en in welke sectoren? Een van de manieren om dat waar te maken, is om als school meer samen te werken met het bedrijfsleven. Om de leerlingen echt te laten ervaren wat techniek kan zijn.
30 minuten met een groep leerlingen
SMC nam diverse keren deel aan de door Jet-Net georganiseerde Career Days, waarin leerlingen in het voortgezet onderwijs de grote variatie aan technische beroepen en bedrijven kunnen ontdekken. Meestal gaat het om leerlingen die al een bètatechnische profielkeuze hebben gedaan. Toch blijkt dat lang niet al deze leerlingen ook kiezen voor een technische vervolgopleiding. Op deze dagen proberen bedrijven een concreter beeld te geven van de mogelijke beroepen. Bert Bak verzorgde met collega’s de workshops van SMC: ‘We proberen er iets leuks van te maken. In zo’n workshop heb je 30 minuten de tijd met een groep leerlingen. Een mooie kans dus om ze te laten ervaren wat werken met onze techniek inhoudt. We vertellen het een en ander. Bijvoorbeeld dat ze naar hun mobieltje kunnen fluiten als er geen pneumatiek zou zijn. Dat het gewoon niet in elkaar gezet kan worden zonder deze techniek. En dat die Twix die dat meisje in haar hand heeft er is omdat die twee reepjes met behulp van perslucht worden gefabriceerd en in de verpakking terechtkomen. Daar komt geen mens meer aan te pas, behalve dan de technische specialisten die de machines ontwerpen, bouwen en onderhouden. En ze mogen ook zelf aan het werk. Door zelf een pneumatisch systeem in elkaar te zetten ervaren ze hoe een cilinder beweegt op perslucht en wat het ventiel daarmee te maken heeft. Sommigen zeggen meteen dat ze al een andere vervolgopleiding voor ogen hebben. Voor veel van deze leerlingen komt dit dus al een beetje te laat, maar al steek je maar bij één leerling dat vuurtje aan.’
In de techniek is veel te doen, voor iedereen
Bert Bak kwam zelf pas na een jarenlange U-bocht in de techniek terecht, terwijl hij toch ooit geslaagd was met een bètatechnisch profiel: ‘Gastlessen, of zo’n initiatief als de Career Days hadden mij misschien wel geholpen in die tijd om de keuze voor techniek te maken. We moeten leerlingen ook duidelijk maken dat je met een bètatechnisch profiel daarna nog alle kanten op kunt. Er ligt een schat aan mogelijkheden! In welke sector jij je goed voelt, overal kan je met een technische opleiding terecht. Vooral ouders hebben een verkeerd beeld bij technische beroepen. Maar je kunt binnen de techniek op enorm verschillende manieren aan het werk zijn. Ik kom er creatieve mensen tegen, die geweldige technische oplossingen bedenken waar we uiteindelijk allemaal iets aan hebben. Ook zijn er techneuten met commercieel talent, die andere bedrijven adviseren en zo vooruit helpen. Bevlogen monteurs en ook inspirerende techniekdocenten. Er is heel veel te doen, voor iedereen.’
Tips van Bert Bak voor bedrijven die ook techniek willen promoten bij leerlingen:
- Als je jongeren ontmoet, laat ze iets doen, aanraken, ervaren!
- Iedereen vindt zijn eigen bedrijf natuurlijk het belangrijkste, maar neem daar een beetje afstand van. Laat vooral je enthousiasme zien, relativeer een beetje en stop er wat humor bij.
- Het is belangrijk dat leerlingen zich in het algemeen voor techniek gaan interesseren. Dat zal echt niet bij alle jongeren lukken, maar ook als zij een beter beeld hebben van wat de techniek allemaal te bieden heeft is dat al winst.
Tips van Bert Bak voor scholen die willen samenwerken met bedrijven:
- In het hele land zijn initiatieven om techniek te promoten en onderwijs en bedrijfsleven meer met elkaar in contact te brengen. Maak daar als school gebruik van en overleg met een organisatie die er verstand van heeft, zoals Jet-Net.
- Ook zie ik wel evenementen die op een andere manier worden georganiseerd. Steeds vaker is dat op een zaterdag. Besteed er op school aandacht aan en stimuleer leerlingen en ouders om er aan mee te doen. Enthousiasme van docenten, leerlingen en ouders is ook inspirerend voor bedrijven.
SMC ontstond in Japan in 1959 en groeide sterk in de jaren 70 en daarna met de opkomst van automerken als Toyota. Het bedrijf ontwikkelde zich in de fabricage van onderdelen voor de industrie. Pneumatiek, de techniek waarbij perslucht wordt gebruikt om systemen in beweging te krijgen, kreeg zo’n belangrijk rol in allerlei productieprocessen dat volgens Bert Bak de wereld stil zou staan als het ‘verboden’ zou worden. In tegenstelling tot hydrauliek waarbij bijvoorbeeld olie komt kijken, kunnen met pneumatiek ook voedingsmiddelen en medicijnen worden geassembleerd en verpakt. Over de hele wereld werken meer dan 22.000 mensen bij SMC. In Nederland is SMC gevestigd in Amsterdam en Eindhoven.