“De 7 werelden maken technieklessen lekker concreet”
Er is niets leuker dan een les geven waarbij alle kinderen actief meedoen. Hoe je dat doet als het gaat om techniek en technologie? Daar weet Karin van Zwetselaar alles van. Zij laat leerkrachten in workshops graag kennismaken met de 7 werelden van techniek. ‘Dit concept van Jet-Net & TechNet laat echt bij iedereen de ideeën opborrelen.’
Het concept “de 7 werelden van techniek” wordt sinds een paar jaar in het voortgezet onderwijs ingezet om meer jongeren warm te maken voor techniek en technologie. Omdat het zo goed werkt, worden de 7 werelden nu ook steeds vaker in het basisonderwijs toegepast. Karin van Zwetselaar: ‘Het is een simpel hulpmiddel, dat enorm kan inspireren om wetenschap- en technieklessen te bedenken die alle leerlingen aanspreken.’ De 7 werelden laten leerlingen de breedte van techniek zien. Ook geven ze je als leerkracht handige “haakjes” om je lessen aan op te hangen en je wetenschap- en techniekonderwijs meer context mee te geven. ‘Zo wordt het voor leerlingen lekker tastbaar en herkenbaar. Veel kinderen vinden technische opdrachten extra leuk en uitdagend als ze de relatie zien met de directe wereld om hen heen.’
W&T als onderdeel van de basisvakken
De 7 werelden laten zien dat eigenlijk alles in de huidige wereld techniek is – van ons dagelijkse water en brood tot aan de kleren die we dragen, de huizen waarin we wonen en de muziek waarnaar we luisteren. Met dat uitgangspunt kun je als leerkracht heel laagdrempelig aan de slag met Wetenschap & Technologie (W&T). Karin: ‘Als je denkt vanuit de belevingswereld van een kind, kan een simpele vraag als “Wat at je gisteravond” al een startpunt voor een W&T-lesje zijn. En je hoeft zelf niet technisch onderlegd te zijn om kinderen vervolgens te prikkelen om bijvoorbeeld te bedenken hoe eten op ons bord komt. Voilà, dan zit je dus in de wereld “Voeding & Natuur”. Maar je kunt ook hop naar andere werelden springen. Stel dat een kind iets met tomaten at, dan is het ook leuk om het te hebben over hoeveel energie en water het kweken van tomaten kost. Of wat voor gezonde stoffen erin zitten. Of hoe tomaten vanuit de kassen in het Westland vervoerd worden naar Duitsland.’ Dit soort ideeën bieden ook allerlei aanknopingspunten voor een taal- of een rekenopdracht of een lesje wereldoriëntatie. ‘Want liever behandel je W&T niet als een apart onderwerp, maar neem je het mee in je basisvakken.’
Ook Manja Dobbe, directeur van basisschool de Origon, vindt W&T-onderwijs belangrijk op haar school. ‘W&T-onderwijs is belangrijk om de wereld van kinderen te vergroten en hen deze wereld beter te laten begrijpen. Alle elementen uit W&T zijn voortdurend om hen heen. Door je met kinderen te verwonderen en op onderzoek te gaan maak je kinderen bewust en daag je ze uit nieuwsgierig te blijven.’ Manja wilde haar leerkrachten ondersteunen bij het geven van leuk en boeiend W&T-onderwijs en zag dat een model als de 7 werelden daarbij kan helpen. Voor haar was dit de reden om deel te nemen aan een workshop waarbij de leerkrachten aan de slag gaan met de 7 werelden van techniek.
Eenvoudige handvatten voor W&T-onderwijs
In de workshops die Karin geeft, laat ze leerkrachten volop brainstormen. ‘Je kan elk thema bij de kop pakken en dan via de bril van de verschillende werelden op ideeën komen. Zo bedachten deelnemers laatst bij de wereld Wonen, Werken & Verkeer de opdracht “Kun je een game bedenken die klusjes in huis leuker maakt?”. Leuk natuurlijk, en je hoeft leerlingen hierbij echt niet per se aan het programmeren te zetten. Alleen al bedenken en uittekenen is super leerzaam.’ Ook bij meer abstracte thema’s die op het eerste gezicht helemaal niets met techniek te maken hebben – kleding bijvoorbeeld – komen workshopdeelnemers heel gemakkelijk op tal van goede lesideeën, zo merkt Karin.
Manja vond het prettig dat de workshop voor alle leerkrachten geschikt is, ook voor leerkrachten met weinig affiniteit of kennis van W&T-onderwijs: ‘De workshop geeft handvatten om de les van morgen al anders voor te bereiden en hierdoor meer kinderen echt te bereiken en te motiveren voor W&T-onderwijs. Voor mezelf kan ik het gebruiken bij het sturen op het inpassen van W&T in het dagelijkse aanbod.’
Aan ideeën geen gebrek
Ook Annelies de Klerk, leerkracht groep 6 van basisschool De Origon en onderwijskundig coördinator W&T, vond de workshop heel praktisch en daardoor erg bruikbaar: ‘Vooral hoe je met een brainstormschema tot onderzoek kunt komen en waarmee je heel makkelijk de verbinding maakt met de 7 werelden van techniek. Ook kregen we handvatten om opdrachten voor een onderzoek of ontwerp zo aan te passen dat je zoveel mogelijk kinderen enthousiast maakt. Die 7 werelden van techniek hebben mijn kijk op W&T nog breder gemaakt.’
Zelf schudt Karin de lesmogelijkheden ook aan de lopende band uit de mouw tijdens de workshop. Leg haar bijvoorbeeld het thema “Feest” voor en de invallen volgen elkaar in snel tempo op. ‘Neem bijvoorbeeld een kinderfeestje. Dan denk je aan slingers en ballonnen. “Hoe worden die eigenlijk gemaakt, en van welk materiaal?” Aan taart denk je natuurlijk ook. “Hoe maak je een gezonde taart”, zou een leuke opdracht zijn. Of het bedenken van een duurzaam alternatief voor plastic wegwerpbordjes. Maar als je dan even de wereld Digitaal, Media & Entertainment erbij betrekt, kun je het ook gaan hebben over uitnodigingen versturen, en welke communicatiemiddelen je daarbij kunt gebruiken. En bij Energie, Water & Veiligheid kun je bijvoorbeeld een zwemfeestje verzinnen en de kinderen laten bedenken hoe al dat water in een golfslagbad komt.’ Zo kan Karin met gemak nog even doorgaan. ‘Aan ideeën heb je als leerkracht na kennismaking met de 7 werelden echt nooit meer gebrek!’
Ook aan de slag met de 7 werelden van techniek?
- Kijk op www.jet-net.nl/7-werelden-basisscholen voor meer informatie, workshops en een gratis 7 werelden-poster voor in de klas.
- Ga naar Ahaindeklas.nu voor korte W&T-lessen van 15 minuten max die verschillende werelden belichten. Bij elke wereld vind je een aantal vragen die je met je klas kunt behandelen.